Les Ottomans Oteli olarak yeniden Boğazın sularına yansıyor...Zenginliğiyle meşhur Halepli tacir Muhsin Çelebi nin (1610?-1671) ailesi yüzyıllar boyunca Muhsinzöe2deler olarak anıla gelmiştir. Sultan I. Mahmud (slt. 1730-1754) devrinde sadrazamlık görevine değin yükselen Muhsin Çelebi nin küçük oğlu Abdullah Paşa (1659-1749), Çorlulu Ali Paşa nın kızıyla evlenmiş ve oğulları Muhsinzöe2de Mehmed Paşa (1706-1774) da birçok devlet görevinde bulunduktan sonra Sultan III. Mustafa (slt. 1757-1774) ve Sultan I. Abdülhamid in (slt. 1774-1789) saltanatlarında iki defa sadrazam olmuştur. Halep Valisi olduğu sırada İstanbul a gelerek 24 Haziran 1758 günü Sultan III. Ahmed in kızı, aynı zamanda Sultan III. Mustafa ve Sultan I. Abdülhamid in kızkardeşleri olan Esma Sultan (1726-1788) ile evlenen Muhsinzöe2de Mehmed Paşa nın bu evlilikten çocuğu olmamış dolayısıyla da Muhsinzöe2de Ailesi, Paşa nın ilk hanımından olan kızı Rukiye Hanım dan devam etmiştir.
18. yüzyılın ilk yarısında Kuruçeşme de inşa ettirdiği büyük bahçesi, havuzları, nefis mermer işlemeli selsebilleriyle meşhur yalısında oturan Muhsinzöe2de Mehmed Paşa, Boynueğri Esseyyid Abdullah Paşa nın oğlu Mehmed Said Bey (1725?-1799) ile evlenen kızı Rukiye Hanım a (1745-1799) Kuruçeşme deki yalısını düğün hediyesi olarak vermiştir. Bu tarihten sonra Muhsinzöe2de Ailesi nin oturduğu yalı zamanla Muhsinzöe2de Yalısı olarak anılmaya başlanmıştır.
Muhsinzöe2de Mehmed Paşa, kızı Rukiye Hanım a yazdığı bir mektupta: Hanenizin tamirine şuru olunduğu işaret olunmuş. Yapıya daima nezaret iktiza eder. Bey ve Ali Ağa rahatı terk edip yapının üzerinde olsunlar ve bir gün akdem ikmaline ihtimam eylesinler. Ziyade akçe vermem. demektedir. İşin peşini de bırakmayıp bir sonraki mektubunda: Sakınıp kendine keder vermiyesiz. Rızam yoktur. Her hususta öe2kilane hareket eyliyesiz. Yapınız tekmil oldu mu? diye sormaktadır.Aldığı tedbirlerle tez zamanda başarıyla Mora isyanını bastırması üzerine İkinci Mora Fatihi namıyla şöhret bulan Muhsinzöe2de Mehmed Paşa, 1774 yılında Küçük Kaynarca Antlaşması nı imzalamak mecburiyeti neticesi kederinden hastalanıp İstanbul a dönüşünde 4 Ağustos 1774 günü yolda vefat ederek Edirne ye defnedilmiş ancak karısı Esma Sultanın, kardeşi Sultan I. Abdülhamid ten rica ve isteği üzerine naaşı İstanbul da Eyüp Sultan türbesinin penceresi önüne nakledilmiştir.
21 Haziran 1796 Salı günü gece saat dört sularında Boğdan Voyvodası Sarı Beyzöe2de Yorğa Bey in Kuruçeşme deki sahilhöe2nesinden çıkan yangının görülerek hisarlardan atılan topla duyurulmasıyla Sultan III. Selim de yangın yerine gelerek yangını söndürmeye çalışanlara altın ihsan etmiş ve bir süre dinlenmek üzere Abdullah Paşazöe2de Said Bey ile Rukiye Hanımın oturdukları Muhsinzöe2de Yalısı na çıkmıştır.
Rukiye Hanım ile Mehmed Said Bey in oğulları Mehmed Bey (1778?-1858), kapıcılar kethüdalığına kadar yükselmiş halim selim bir zat imiş. İlk karısından olan kızı Nazife Hanımın 1823 yılında evlenerek yalıdan ayrılmasının ardından İzzet Kadın (1800-1877) ile evlenmiştir. Abdullah Hamdi Bey, Muhsin Arif Bey, Abbas Bey oğullarıdır.
24 Mart 1822 - 3 Eylül 1826 tarihleri arasında Muhsinzöe2de Yalısı nın mutfağına alınan erzak vesair masrafın işlendiği deftere Temmuz 1826 da yazılan: ...Lohusa Şerbeti, karanfil ve darçın ve mazı ve şab ve üzerlik ve Hindistan cevizi ve çöreotu ve altunbaş tiryak bir kutu ve toz seker 72 guruş kaydı, İzzet Kadınefendi ile Mehmed Bey in oğulları Abdullah Hamdi Bey in doğumu münasebetiyle yapılacak lohusa şerbetinin malzemesi yanı sıra inanışlar gereğince lohusanın odasıyla yalının türlü yerlerinde kırk gün boyunca yakılmaya devam edilecek tütsü için çöreotu ve üzerlik otunun alındığına işaret etmektedir.
Yedi delikli mavi boncuk, bir ufak mazı, bir ufak şap, bir ufak yirmilik altından ibaret nazar takımı da kırmızı bir tüle bağlanarak beşiğe asılmış olmalıdır. Beşiktaş Kapı Ağası Mektebi nde öğrenim gören, Hafız Mehmed Efendi den sülüs ve nesih dersleri alarak Kadıasker Mustafa İzzet Efendi ye intisap eden Abdullah Hamdi Bey e (1826-1899), Reisülhattatin (Hattatların Reisi) ünvanıyla Menşe-i Küttap (Köe2tip Yetiştiren Mektep) hocalığı ve de Şifa-i Şerif yazıcılığı görevleri verilmiştir. 
1846 yılında Ayşe Hanım (1830-1915) ile evlenen Abdullah Hamdi Bey in çocukları Hasan Tahsin Bey, Mehmet Rahmi Bey, İbrahim Fuat Bey, Muhsine Hanım, Fatma Hanımlar da bu yalıda dünyaya gelmiş ve yaşamışlardır. 
Abdullah Hamdi Bey, çoğu zamanını Kuruçeşme deki yalısında yazı yazarak ve bahçesindeki çiçekler ve ağaçlarlarla uğraşarak geçirmiştir. Yine bir gün bahçesiyle meşgulken felce uğrayıp dört gün sonra 19 Ağustos 1899 günü felç kalbine sirayet ettiğinde vefat eylemiştir. Uzun boylu, beyaz top sakallı, dindar, bilge, misafirperver, asil bir kişiymiş. Oğullarından Hasan Tahsin Bey, Ömer Paşa nın kızı Hatice Nimet Hanım la evlenmiş; çocukları Emine Nahide Hanım, Zahide Zeynep Hanımlar da bu yalıda dünyaya gelmişlerdir.Meşhur besteköe2rlardan Medeni Aziz Efendi (1842-1895), ilk möfbsiköee derslerine Kuruçeşme'deki Muhsinzöe2de Abdullah Hamdi Bey'in yalısında Kadıasker Mustafa İzzet Efendi'den ders alarak başlamıştır.
Muhsinzöe2de Yalısı, eski yalıların son nefis örneklerindendi. İki farklı katlı, fakat aynı çatıda olan iki bölükten oluşurmuş. Aralarında gayet yüksek pencereli merdiven sofası bulunurmuş. Elli odalı yalının, deniz üzerinde büyük bir divöe2nhöe2nesi varmış. Suyu denizden alınan bir havuzda her zaman taze balık bulundurulurmuş. Muhsinzöe2de Yalısı nın bahçesi ise 18. yüzyılın bahçe mimarisinin yakın zamanlara kadar kalabilmiş en güzel ve en zengin örneklerinden biriymiş. Yalıyla hem zamanlı olarak 18. yüzyılın ilk yarısında yaptırılmış olan havuzlu selamlık setleri, ilk yapılış tarihini izleyen elli yıl içinde genişletilerek tamamlanmıştır. 
28 Haziran 1894 tarihindeki büyük depremde hayli harap olan Muhsinzöe2de Yalısı, bir yıl sonra şekli değiştirilerek yeniden yaptırılmıştır. Bahçe setleri yeniden düzenlenerek yıkılan yalıdan alınan mermerlerin de kullanımıyla havuz ve selsebillerle süslenmek suretiyle tanzim edilmiştir. Havuzlu setler, bahçenin üst sınırında ve sokak duvarı önünde yapılmıştır. Bahçe setleri arazinin meyline uyularak seviyeleri farklı dört bölüme ayrılmıştır. 1933 yılında sahipleri tarafından yıkıcıya verilerek yıktırılan Muhsinzöe2de Yalısı nın arsası daha sonraları kömür deposu olarak kullanılmıştır.18. yüzyılın ilk yarısından itibaren Boğazın sularına yansıyan Muhsinzöe2de Yalısı nın, 1933 ten günümüze Boğazın akıntısında yitip giden silueti ve de sureti, 21. yüzyılda Les Ottomans Oteli olarak yeniden hayat buluyor...
No comments:
Post a Comment