Voyvoda Caddesi No: (27)...25'de zaman...

Galata nın iç surları boyunca uzanan bir yol olarak ortaya çıkmasının ardından 14. yüzyılda Palazzo del Comune-Ceneviz Meclis Binası- ve piazza-pazar meydanı- gibi binaların bu çevrede bulunması, Ceneviz cemaatinin (Magnifica Comunitöe0 di Peyra) 1682 yılına kadar yarı özerk bir statüde yönetimine devam etmesi yanı sıra aynı yıllarda Avrupalı tüccarların gelip mağaza ve mahzenlerini burada tutmaları, nihayet bazı Osmanlı yerel idarelerinin de kendilerine yer alması sayesinde söz konusu sokak Osmanlı döneminde de önemini sürdürmüştür.

Sokağın ismi Galata nın asayişinden sorumlu olan voyvodanın dairesi ile ikametgöe2hından gelmektedir. Voyvoda Caddesi nin sadece Galata nın değil bütün İstanbul un bir merkezi halini alarak köklü bir değişime uğraması 19. yüzyılın ikinci yarısına rastlamaktadır. 1850'lerde kurularak 1920'lerin sonuna kadar dünyanın en önemli borsaları arasında yer alan Galata Borsası nın da bulunduğu caddenin çehresi, 1860 lardan asır sonuna kadar yeni ekonomik sektörle yakından ilintili bir çok kurum ve kuruluşun yerleşmesiyle tamamen değişmiştir. Bankacılık, sigortacılık, hukuk, mimarlık, madencilik, demiryolları ve genel anlamda teknoloji ithaliyle ilgili olan bu şirketler, Voyvoda Caddesi nin Osmanlı İmparatorluğu nun son elli yılının ekonomik ve mali hayatıyla ne denli bağlantılı bir şekilde hatta iç içe geliştiğini göstermeye yeterlidir. Cadde nin bu ilginç özelliği ve modernleşme süreciyle olan ilişkisi buraya yerleşen şirketlerin profiline olduğu kadar caddenin mimari görüntüsüne de yansımıştır.

Voyvoda Caddesi nin orta ve alt kısmında bulunan 19. yüzyıl ortası hanları Batılı üsluplarıyla mimari açıdan geleneksel Osmanlı hanlarından farklılaşmakla birlikte aslında geleneksel hanların temel işlevini muhafaza etmekte ve çok sayıda odanın, nispeten küçük ölçekli işletmelere kiralanması prensibiyle işlemekteydi. 1880 lerdeki en önemli değişiklik bu geleneği artık yansıtmayan yeni bir bina türünün ortaya çıkmasıydı. Bu tarihlerde inşa edilen Osmanlı İtibar-ı Umumi Şirketi (Cröe9dit Göe9nöe9ral Ottoman), Economic Co-operative Society mağazası, Şirket-i Osmaniye Kambiyo ve Esham Şirketi (Sociöe9töe9 Change et de Valeurs), Dersaadet Su Şirketi, Dersaadet Tramvay Şirketi binaları bu yeniliğin ilk örneklerini oluşturuyordu. Bu binaların yeni işlevini ele veren bir detay ise herhangi bir isimleri ve han sıfatları olmayıp sadece barındırdıkları şirketin adıyla tanınmış olmalarıdır.

Voyvoda Caddesi ile Mertebani Sokağın kesiştiği köşede 1875 yılında varolduğunu bildiğimiz iki kagir binanın yeraldığı parsellerin, büyük olasılıkla 1880 lerin sonunda birleştirilmesiyle inşa edilen 27 numaralı bina, 1891 yılında Osmanlı İtibar-ı Umumi Şirketi nin (Cröe9dit Göe9nöe9ral Ottoman) kullanımına geçmiştir. Osmanlı Bankası nı kontrol eden Fransız ve İngiliz sermaye grubunun özellikle de S. G. de Cröe9dit Mobilier in rakipleri olan ve başlarında James Rothschild in bulunduğu Sociöe9töe9 Göe9nöe9ral grubu ile İngiliz Finance Bankı, Osmanlı İmparatorluğu ile mali ilişkiler kurarak Osmanlı Bankası nın höe2kimiyetini kırmak amacıyla Cröe9dit Mobilier in Fransa da karşılıştığı mali zorluktan da istifade ederek Osmanlı Hazinesi ile anlaşıp 1869 yılında Galata bankerlerinden Tubini et Fills firmasının da iştiröe2kıyla elli milyon frank sermayeli Osmanlı İtibar-ı Umumi Şirketi ni (Cröe9dit Göe9nöe9ral Ottoman) kurmuştur. Şirket, başarılı faaliyetlerde bulunarak 1873 yılında hissedarlarına %27 köe2r dağıtmışsa da 1899 yılında Osmanlı Bankası nın hakimiyetine girerek tasfiye edilmiştir.

İtibar-ı Umumi Bankası nın (Cröe9dit Göe9nöe9ral Ottoman) tasfiyesi neticesinde boşalan binanın kullanımı 1900 yılında Osmanlı Anadolu Demiryolları Şirketi ne (Sociöe9töe9 du Chemins de fer Ottoman d Anatolie) geçmiştir. 1898 de Kayzer II. Wilhelm in resmi ziyareti sırasında Osmanlı İmparatorluğu ile Deutsche Bank arasında imzalanan anlaşma sonucu kurulan Osmanlı Anadolu Demiryolları Şirketi (Sociöe9töe9 du Chemins de fer Ottoman d Anatolie), Sultan II. Abdülhamit döneminde Eskişehir, Ankara ve Konya ya tren getirerek bünyesindeki Türk-Alman ortaklığıyla Bağdat Demiryolu hattı projesini hayata geçirmiştir.

Anadolu Demiryolları Şirketi (Sociöe9töe9 du Chemins de fer Ottoman d Anatolie) ile Deutsche Bank 1913 yılından itibaren binayı ortak kullanmaya başlamıştır. Almanya nın meşhur kambiyocularından Ludwig Bamberger tarafından özellikle yabancı ülkelerle ticareti geliştirmek amacıyla 1870 yılında kurulan Deutsche Bank, Alman Devleti nin yanı sıra yabancı devletlerin de borçlarına aracılık ederek daha ziyade dış ticaretle uğraşmıştır. Voyvoda Caddesi ndeki bu binada bir araya gelen her iki şirket de esas olarak Kayzer II. Wilhelm in Doğu Politikası kapsamında 7-B Planı olarak adlandırılan Berlin, Budapeşte, Belgrad, Bosfor (Boğaziçi), Bağdat ve Basra yı takiben Bombay a kadar uzanan ipek yolunu kontrol altına alıp doğunun zenginliklerini Almanya ya aktarma planı çerçevesinde faaliyet göstermekteydi.

1920 lerde devletin idaresine geçen Anadolu Demiryolları (Chemins de fer Ottoman d Anatolie) nın merkezini Haydarpaşa İstasyonu na taşımasının ardından 1928 yılında Deutsche Bankın da merkezini Aşir Efendi Caddesi nde bulunan Ankara-Konya Hanı na taşıyıp Galata daki merkezini şubeye dönüştürerek Minerva Han a nakletmesiyle boşalan bina 1930 yılında Hazine ye geçmiştir.

Hazine ye geçişinden kısa bir süre sonra bina, bu defa da Sanayi ve Maadin Bankası tarafından satın alınmıştır. Cumhuriyet Dönemi nde izlenecek ekonomik politikanın saptanarak içerdeki dengelerin düzenlemesi ve iktisadi yapının oluşturulması amacıyla Lozan görüşmeleri sırasında 17 Şubat - 4 Mart 1923 tarihleri arasında düzenlenen İzmir İktisat Kongresi nin, sanayi ve sorunları bölümünde, sanayi bankalarının kurulması kararlaştırılır. Bu doğrultuda 1924 yılında İş Bankası, 1925 yılında da maden işletme ve kredi sağlama amacıyla Sanayi ve Maadin Bankası kurulmuştur. 1932 yılında Sanayi ve Kredi Bankası na dönüştürülen Sanayi ve Maadin Bankası nın bünyesindeki fabrikalar ise Sanayi Ofisi ne bağlanır. 1933 yılından itibaren devletçiliğe verilen önemle Sanayi ve Kredi Bankası ile Sanayi Ofisi birleştirilerek aynı yılın Temmuz ayında Sümerbank kurulur.

Böylelikle Sanayi ve Maadin Bankası na ait olan bina da 1933 yılında Sümerbank a geçer. Uzun yıllar hem bankacılık hizmetlerini yerine getiren hem de pek çok sanayi kuruluşunun finansmanını destekleyen Sümerbank, 1987 yılında alınan özelleştirme kararıyla yeniden yapılandırılır. 1997 de Hayyam Garipoğlu nun sahibi olduğu Garipoğlu Şirketler Topluluğu na satılan Sümerbank, 22 Aralık 1999 da riskli yönetiminden dolayı el konularak TSMF ye (Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu) devredilir.

10 Ağustos 2001 tarihinde Oyak tarafından satın alınan Sümerbank A.Ş., 11 Ocak 2002 de Oyak Bank A.Ş. ye devredilir. Böylelikle kısa bir süre Oyak Bank olarak kullanılan bina, 12 Ağustos 2005 tarihinde Galata A. Ş. tarafından satın alınarak 1880 lerden bu yana anlatmakta olduğu hiköe2yesinde yepyeni bir bölüme başlar...